Zooterapia (animaloterapia) - terapia z udziałem zwierząt
Zasadniczo dzielona jest na (wg terminologii anglosaskiej)
AAA (Animal Assisted Activity) dostarcza możliwości motywacyjnych, edukacyjnych i rekreacyjnych lub terapeutycznych korzyści podnoszących jakość życia.
Cechy charakterystyczne AAA :
- cele terapeutyczne nie są planowane z wizyty na wizytę
- wolontariusze i terapeuci nie są zobowiązani do prowadzenia dokładnych notatek
- przebieg wizyty jest spontaniczny i trwa tak długo (lub krótko) jak jest to konieczne
- prowadzone są w formie grupowej.
AAT (Animal Assisted Therapy) to działanie terapeutyczne mające określony cel, w którym zwierzę spełniające określone kryteria jest integralną częścią procesu leczenia. AAT jest planowane, aby spowodować poprawę w fizycznym, społecznym, emocjonalnym i poznawczym funkcjonowaniu człowieka. AAT przeprowadza się grupowo, indywidualnie lub naprzemiennie.
Cechy charakterystyczne AAT:
- określone są cele i zadania dla każdego uczestnika
- proces jest dokumentowany i rozwijany
- postęp jest mierzalny.
Europejskie stowarzyszenie ADEu zdefiniowało formy AAA i AAT nieco odmiennie oraz wprowadziło dodatkową formę:
AAE (Animal Assisted Education) jest celowym zabiegiem, w którym zespół zwierzę – opiekun, spełniający specyficzne kryteria, stanowi integralny element programu opracowanego w celu polepszenia funkcji poznawczych człowieka. AAE winna być kierowana lub prowadzona przez profesjonalnego wychowawcę odpowiedniej specjalności, w ramach jego/jej praktyki zawodowej. AAE może być stosowana w różnych miejscach, może być grupowa, lub indywidualna i może być stosowana do osób w różnym wieku. Proces ten winien być dokumentowany i oceniany.
W Polsce najczęściej spotykane formy zooterapii to:
- hipoterapia - konie
- felinoterapia - koty
- terapia z udziałem psa
Hipoterapia
Hipoterapia – zespół działań mających na celu przywracanie zdrowia i usprawnianie przy pomocy konia i jazdy konnej.
Hipoterapię stosuje się u osób:
- po przebytych chorobach zostawiających trwałe ślady w sprawności fizycznej i w życiu psychicznym
- upośledzonych umysłowo, z deficytami rozwojowymi
- z uszkodzeniami analizatorów (wzrok, słuch)
- niedostosowanych społecznie
Hipoterapia stanowi jedną z metod rehabilitacji osób niepełnosprawnych, a swoją specyfikację zawdzięcza koniowi biorącemu udział w terapii. To właśnie obecność konia - "współterapeuty" - sprawia, że jest to wyjątkowa i niepowtarzalna metoda terapeutyczna dająca zupełnie nowe i niespotykane w innych terapiach możliwości. Jest ona jednak ściśle powiązana z innymi metodami rehabilitacyjnymi i terapeutycznymi i w pełni korzysta z ich dorobku.
Celem terapii z koniem i terapii jazdą konną jest przywrócenie tym osobom sprawności fizycznej i psychicznej w możliwym do osiągnięcia zakresie. Hipoterapia stanowi jeden z elementów rehabilitacji leczniczej i jako taka jest prowadzona przez specjalistę, na zlecenie lekarza.
Czasami do hipoterapii wlicza się terapię na ośle, zwaną onoterapią.
W Europie Południowej od 1966 roku popularna stała się onoterapia (zajęcia z osłem). W krajach, gdzie znajdują się duże oceanaria popularna jest delfinoterapia.
Felinoterapia
Felinoterapia - jedna z metod zooterapii, polegająca na kontakcie osoby poddawanej terapii z kotem.
Felinoterapię wykorzystuje się w leczeniu osób starszych, niepełnosprawnych i niedołężnych, a także niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie dzieci. Kontakt z kotami ma pozytywny wpływ na psychikę osób biorących udział w felinoterapii, wyraźnie poprawia ich nastrój, obniża poziom lęku, przełamuje bariery i zahamowania u osób przeżywających lęk przed zwierzętami lub uczulonymi na ich sierść.
Pierwszą fundacją, która prowadzi w Polsce regularną felinoterapię od 2004 roku jest Fundacja DOGTOR. Wiele artykułów, w tym opracowania naukowe o felinoterapii opublikowano w miesięczniku KOT.
Terapia z udziałem psa
Terapia z udziałem psa (w Polsce także pod nazwami kynoterapia lub dogoterapia) – metoda wzmacniająca efektywność rehabilitacji, w której motywatorem jest odpowiednio wyselekcjonowany i wyszkolony pies, prowadzony przez wykwalifikowanego terapeutę. Terapia tego rodzaju jest jedną z dziedzin zooterapii.