IX AKADEMIA CZERNIAKA - SKÓRA PAMIĘTA

• Skóra pamięta – to główny przekaz tegorocznego IX Tygodnia Świadomości Czerniaka, organizowanego przez Akademię Czerniaka, sekcję naukową Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej. 
• W ostatnich 9 latach znacznie wzrosła świadomość Polaków nt. czynników wywołujących czerniaka, od 27% aż do nawet 51% w zależności od czynnika. Polacy nie stosują się jednak do zaleceń, dzięki którym można ograniczyć ryzyko zachorowania na czerniaka.
• Mimo ważnych i pozytywnych, prozdrowotnych zmian w zachowaniach Polaków dot. m.in. samokontroli skóry, nawet 56% tych, którzy widzieli na zdjęciu czerniaka, zwlekałoby z wizytą u specjalisty.
• W pierwszej kolejności z podejrzaną zmianą Polacy udaliby się do dermatologa (70%).
• W Polsce 30% czerniaków diagnozowanych jest w stanie zaawansowanym. Od 51% do 85% pacjentów z tej grupy może mieć nawrót choroby w ciągu 5 lat. Szansą na nawet 50% redukcję ryzyka nawrotu choroby i śmierci jest leczenie uzupełniające immunoterapią lub terapią celowaną. O włączenie leczenia adjuwantowego do programu lekowego w petycji do Ministra Zdrowia apelują pacjenci.
• Proces diagnostyki i szybkiego włączenia leczenia, ma optymalizować karta drogowskaz dla lekarzy nie-onkologów: „Pacjent ze zmianą barwnikową. Postępowanie diagnostyczne dla dermatologów i chirurgów wraz z kartą konsultacyjną pacjenta”.

 

Skóra pamięta – lecz czy my pamiętamy o jej ochronie?

Badanie opinii przeprowadzone w maju 2020 rok przez dom badawczy ARC Rynek i Opinia na zlecenie firmy Novartis i Akademii Czerniaka, zbadało świadomość i zachowania Polaków dot. ochrony przed czerniakiem. Przedstawione poniżej wyniki badania zostały porównane z wynikami badania świadomości społecznej zrealizowanego w 2011 roku[2], kiedy edukację w tym zakresie na szeroką skalę rozpoczęła Akademia Czerniaka.

 

 

Te dane pokazują, jak bardzo podniosła się świadomość Polaków w ciągu zaledwie 9 lat. Wymierne korzyści w postaci wzrostu świadomości zagrożenia czerniakiem przyniosło wprowadzenie ustawy solaryjnej, której ważnym elementem była część edukacyjna na temat szkodliwości promieniowania UV. Ponieważ jednak jedynie 56% respondentów wskazało starszy wiek jako czynnik ryzyka – tegoroczna kampania skupia się także na tym elemencie. Stąd hasło „Skóra pamięta”. 

 

Znamy czerniaka coraz lepiej, ale jeszcze nie wszyscy

Wg badania z 2020 roku 96% osób zna nazwę „czerniak”, a 73% respondentów deklaruje, że wie czym jest. Oznacza to wzrost o 7% i 8% w porównaniu do danych z 2011 r. (odpowiednio 89% i 65% w tych miernikach). Jedynie 4% osób w 2020 wobec 11% w 2011 roku nigdy nie słyszało o czerniaku.

Największą wiedzę na temat tego, czym jest w rzeczywistości czerniak, mają dziś najstarsi respondenci w wieku 45-60 lat – 78%. Tymczasem, aż 37% osób między 18. a 24. rokiem życia twierdzi, że czerniak to nieestetyczna zmiana na skórze, z którą można żyć lub którą należy usunąć. Dane te pokazują, że potrzeby edukacyjne nadal są ogromne, a podejmowane działania w postaci lekcji prowadzonych w szkołach w ramach programu „Znamię! Znam je?” są niezbędne, gdyż wiedza na temat zagrożenia związanego z promieniowaniem UV musi być przekazywana kolejnym pokoleniom wchodzącym w dorosłość. Jestem przekonana, że nie jednemu, z tych młodych ludzi te lekcje mogą uratować życie ­­– mówi Barbara Pepke, prezeska Fundacji „Gwiazda Nadziei” realizującej wspólnie z Akademią Czerniaka program edukacyjny „Znamię! Znam je?” w szkołach.

 

Wiemy co robić, ale nie stosujemy się do tego w praktyce !

Świadomość i wiedza Polaków nie idzie w parze z ich zachowaniem i postawami. W praktyce najczęstszym sposobem ochrony przed słońcem jest zastosowanie kremu z filtrem w przypadku opalania się lub przebywania na słońcu ponad 3 godziny (po 69%). Ponad połowa badanych (52%) wskazała też, że chroni się nosząc nakrycie głowy i okulary przeciwsłoneczne. Spośród osób stosujących kremy, 88% wybiera wtedy filtr UV poniżej 50 SPF, przy czym 62% stosuje preparat z SPF od 30 do 50. Przy krótszych aktywnościach takich jak np. spacer do 2 godzin, kremów z filtrem UV używa zaledwie 49%. Nakrycia głowy i okulary przeciwsłoneczne w różnych sytuacjach stosuje najwyżej 56% Polaków. „Wielokrotnie powtarzamy, iż nadmierne dawki promieniowania UV prowadzą do nieodwracalnego uszkodzenia skóry, jedynak Polacy są głusi na ten argument. Brak ochrony oczu jest również bardzo groźny, gdyż obecnie nie dysponujemy lekami skierowanym na komórki czarniaka oka ­– zauważa prof. Piotr Rutkowski, przewodniczący Rady Naukowej Akademii Czerniaka, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków, Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego.